Opleiding pfso

Dit is een verplicht figuur, toch? Ja, deels wel. Voor hen die niet weten wat een PFSO is: Port Facility Security Officer, de persoon die namens de exploitant van een havenfaciliteit verantwoordelijk is voor de beveiliging van die havenfaciliteit. Het aanstellen van een PFSO is een verplichting voor alle bedrijven op welke de EU-verordening 725/2004 van toepassing is. Dit is de EU-versie van de ISPS-code, welke in de Nederlandse wetgeving is verankerd door middel van de havenbeveiligingswet. De ISPS-code is een internationale regelgeving met betrekking tot de beveiliging van de zeescheepvaart en alle locaties die zeegaande schepen afhandelen, zijnde passagiersschepen, vrachtschepen en mobile drilling units (booreilanden en -schepen met eigen aandrijving).

De ISPS-code stelt ten aanzien van die beveiliging een aantal eisen waaraan voldaan moet worden, zoals het voorkomen dat onbevoegden toegang krijgen en het voorkomen dat verboden zaken de havenfaciliteit binnengebracht worden, niet alleen over land maar ook over water. Deze eisen hebben tot doel om schade aan schepen, havenfaciliteiten en de haven als geheel te voorkomen. Hoe breed het begrip schade is hebben we de afgelopen jaren kunnen zien. Vaak betreft het verstoring van de bedrijfsvoering door het aantreffen van verstekelingen, door smokkel van verdovende middelen met name cocaïne, gewapende uithalers op het terrein, diefstal van lading en het schade doen aan netwerken en data door ransomware.

De PFSO wordt geacht met deze risico’s om te kunnen gaan en te weten welke maatregelen genomen dienen te worden teneinde de risico’s te reduceren tot een aanvaardbaar niveau. Het is dan ook niet voor niets dat de ISPS-code een opleiding voor de PFSO verplicht stelt, een opleiding die SERIS al jaren verzorgt en die ook geadopteerd is door: STC Training & Consultancy die onder andere de havengebonden volwassenenopleidingen en -training binnen de STC Group verzorgt; het NOVA Maritiem college in IJmuiden; en Portilog in Antwerpen.

Deze opleiding is gebaseerd op lesmateriaal dat meerdere keren per jaar wordt bijgewerkt en de docent, die ook gastdocent is bij de voornoemde organisaties, is plaatsvervangend PFSO bij enkele havenfaciliteiten en is de auteur van de cursus. Dus weet SERIS wat af van ISPS? Ja, dat kun je zeggen!

Ten aanzien van de kennis en kunde van de PFSO stelt de ISPS-code een aantal eisen. De regelgeving zegt dat de PFSO, al naar gelang van toepassing, kennis moet hebben van en getraind dient te worden op een twintigtal onderwerpen. Deze onderwerpen zijn verwerkt in een meer dan 350 pagina’s dik cursushandboek, inclusief als bijlagen voorbeeld formulieren de relevante wetgevingsteksten. In het boek wordt behandeld (iets ingekorte inhoudsopgave):

1.    Achtergrond, doelgroep en doelstelling

2.    Relevante wet- en regelgeving

• Safety Of Life At Sea (SOLAS) verdrag
• International Ship and Port facility Security (ISPS) code
• EU-verordening 725/2004
• Havenbeveiligingswet (Hbw)
• Enkele belangrijke definities

3.    Bedreigingen, risico’s en risicobeoordeling

• Opzettelijke ongeoorloofde acties en schade
• PFSA volgens de ISPS-code
• Basis voor de risicobeoordeling
• Procedure, methodiek en uitvoering risicobeoordeling

4.    Beveiligingsmaatregelen van de havenfaciliteit

• Belangrijkste artikelen met betrekking tot het PFSP
• Actoren en dreigingsscenario’s
• Bepalen van maatregelen
• Opbouwen van het PFSP

5.    Beveiligingstechniek en -methoden

6.    Bedreigingen herkennen en detecteren

7.    Uitvoering van beveiligingstaken

8.    Security trainingen en oefeningen (Drills & Exercises)

9.    Bijlagen

• Aanvraagformulier ISPS-certificering havenfaciliteit (MOBI)
• Risicobeoordeling vragenlijst
• Cyberrisicobeoordeling vragenlijst
• Veiligheid op haventerreinen
• Havenbeveiligingswet
• EU-verordening 725/2004

10.  Index

11.  Antwoorden op oefenvragen in hoofdstukken

12.  Voetnoten

Vanzelfsprekend is het vertrekpunt van elke beveiliging een goede risicobeoordeling. Deze bestaat uit een inventarisatie en analyse van de bedreigingen en uiteindelijk een advies hoe de daaruit voortvloeiende risico’s aan te pakken. Deze risicobeoordeling wordt weliswaar uitgevoerd door de overheid, maar de PFSO dient hiervoor zelf de nodige informatie aan te leveren. En om de risico’s goed in kaart te brengen is een nauwe betrokkenheid van de PFSO bij dit proces een vereiste. Een gedegen kennis van potentiële bedreigingen en van de methodiek van risicobeoordeling is daarom uiteraard noodzakelijk.

Helaas komt het nog steeds en te vaak voor dat havenfaciliteiten met incidenten geconfronteerd worden die deels te voorkomen zijn. Enerzijds door de potentiële bedreigingen goed in kaart te brengen en de mogelijk daaruit voorvloeiende incidenten goed te analyseren, maar ook door de maatregelen te (durven) nemen die hier logisch uit voortvloeien. In onze PFSO-opleiding gebruiken we vrij confronterend videomateriaal om die risico’s te illustreren en worden de zaken benoemd zoals ze zijn, waardoor het soms overdreven lijkt, tot het een keer fout is gegaan. Zo worden onze consultants geconfronteerd met locaties waar goederen zijn gestolen, waar geregeld transmigranten worden onderschept, waar cocaïne het land wordt binnengebracht, waar medewerkers van de havenfaciliteit zijn benaderd om voor geld en soms onder bedreiging criminele bendes te helpen, maar ook waar cyberaanvallen de bedrijfsvoering voor enige tijd stil hebben gelegd. Stuk voor stuk onderwerpen die bij de opleiding PFSO ter sprake komen en waarin SERIS de PFSO later in functie, indien gewenst met advies bij kan staan.

De PFSO is dus eigenlijk de HVK’er op het gebied van beveiligen. De PFSO moet de risico’s kunnen beoordelen, de juiste maatregelen bepalen, het management overtuigen van de noodzaak deze in te voeren, zelfs als ze voor het gemiddelde Mt-lid overdreven lijken en ze vervolgens implementeren en bewaken dat ze blijvend effectief zijn en ze zo nodig bijstellen. Maatregelen variëren van slagbomen, hekken met hekdetectie en camera’s met beeldanalyse tot de inzet van biometrie, visitatie (visuele inspectie van de inhoud van meegevoerde bagage en voertuigen), Pre- en In-employment screening van medewerkers en maatregelen op het gebied van ICT- gebruik en -beveiliging. Daarnaast is een van de belangrijkste maatregelen de bewustmaking en het creëren en bewaken van meldingsbereidheid bij alle medewerkers van de havenfaciliteit, een uitdaging die er ook eentje is van de PFSO en waar wij als SERIS met onze security awareness trainingen bij kunnen helpen.

Onderschat dus de verantwoordelijkheden van de PFSO niet. En voor de PFSO: durf je verantwoordelijkheid te pakken. Wij helpen je er graag bij. Voor inschrijving voor de opleiding PFSO of advies op het gebied van ISPS kunt u een email sturen naar onze docent Fred Byrman: fbyrman@seris.nl