Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s)

Met de opkomst van alle nieuwe technologische oplossingen zou je het bijna vergeten, maar als het om veiligheid gaat, blijken de traditionele beschermingsmiddelen nog regelmatig van grote waarde. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn hulpmiddelen die gebruikt worden om mensen te beschermen tegen het risico van schade of letsel die zij lopen door hun werk of de omgeving waarin dit plaatsvindt. PBM’s zijn, zoals de naam al doet vermoeden, mensgebonden beschermingsmiddelen. Ze beschermen tegen gevaren, maar nemen deze niet weg. De gevaren blijven.

Voorbeelden van bescherming en van de bijbehorende PBM’s zijn:

• Hoofdbescherming (helm)
• Oog- en gelaatsbescherming (veiligheidsbril of gelaatsmasker)
• Gehoorbescherming (oordopjes)
• Adembescherming (stofmaskers tot ademluchttoestellen)
• Valbeveiliging (valharnas met veiligheidslijn)
• Hand- en armbescherming (handschoenen)
• Voetbescherming (Veiligheidsschoenen)
• Werkkleding (denk aan vlamvertragend en antistatisch

Het proces van het bepalen welke PBM’s nodig zijn, lijkt vrij eenvoudig maar dat is het niet. Een PBM is namelijk een beschermingsmiddel dat ingezet wordt als maatregelen die het gevaar zelf aanpakken, niet voldoende bescherming opleveren. Met het inzetten van PBM’s zegt de verantwoordelijke, meestal de werkgever, dus dat er naar gekeken is en dat er ten aanzien van het restgevaar geen andere mogelijkheid is dan het gebruik van PBM’s. Hoe werkt dit?

Hier komt de arbeidshygiënische strategie om de hoek kijken. Dit omschrijft de volgorde waarin maatregelen moet moeten worden getroffen om ervoor te zorgen dat het werk zo gezond en veilig mogelijk gedaan kan worden. De arbeidshygiënische strategie ziet er als volgt uit:

1. Bronmaatregelen. Zo mogelijk dient eerst de oorzaak van het probleem weggenomen te worden. Bijvoorbeeld schadelijke stof vervangen door een veiliger alternatief.
2. Collectieve maatregelen. Indien bronaanpak niet mogelijk is, dienen zogenaamde collectieve maatregelen genomen te worden. Dit zijn maatregelen die voor iedereen bescherming opleveren. Bijvoorbeeld het verplaatsen van lawaaiige machines buiten een werkplek, het plaatsen van afscherming of een afzuiginstallatie.
3. Individuele maatregelen. Als collectieve maatregelen niet mogelijk zijn of onvoldoende resultaat hebben, dienen individuele maatregelen genomen te worden. Bijvoorbeeld korter blootstellen aan het risico door taakroulatie of door twee uur werken en dertig minuten rust.
4. PBM’s. Pas als de eerste drie maatregelen geen of onvoldoende effect hebben worden persoonlijke beschermingsmiddelen verstrekt.

Uiteraard mogen PBM’s altijd verstrekt worden, zolang ze maar geen alternatief zijn voor maatregelen op de drie hogere niveaus. De maatregelen hebben nadrukkelijk een hiërarchische volgorde, juist om dit te voorkomen. De verantwoordelijke moet dus eerst de mogelijkheden op een hoger niveau onderzoeken voordat besloten wordt tot maatregelen uit een lager niveau. Het is alleen toegestaan maatregelen op een lager niveau te nemen als daar goede redenen voor zijn. Het is daarom belangrijk om al bij het inrichting van de werkplek en het bepalen van functies hierover na te denken en te proberen gevaren te vermijden.

• Welke PBM’s op de werkplek nodig zijn, wordt bepaald op basis van een risico inventarisatie en evaluatie (RI&E). Dit dient inzicht te geven in welke risico’s in welke mate voorkomen.
• Vervolgens moeten medewerkers worden geïnformeerd over deze risico’s zodat ze de noodzaak tot gebruik van PBM’s begrijpen. Dit dient samen te gaan met regelmatige voorlichting en instructie over het veilig gebruik van de PBM’s en over de geldende veiligheidsregels. Toolboxen is een van de methoden die hiervoor gebruikt kan worden.
• PBM’s moeten zijn afgestemd op de gebruiker en verenigbaar zijn met de uit te voeren werkzaamheden. Er moet zo veel mogelijk worden voorkomen dat ze de gebruiker bij het uitvoeren van de werkzaamheden hinderen, mede om te voorkomen dat de medewerker de PBM niet gebruikt. De keuze van een PBM vindt bij voorkeur plaats in overleg met de medewerker en PBM’s zijn voorzien van het CE-keurmerk en een gebruikshandleiding.
• De verplichting tot het gebruik van PBM’s op bepaalde plaatsen moet duidelijk zijn aangegeven, zoals met behulp van pictogrammen (zie voorbeelden in afbeelding).
• Houd toezicht op het (juiste) gebruik van PBM’s. Het gebruik van de voorgeschreven PBM’s kan bijvoorbeeld in het bedrijfsreglement verplicht gesteld worden en overtreding kan gekoppeld worden aan sancties om te borgen dat medewerkers hun veiligheid serieus nemen.
• Noodzakelijke PBM’s worden gratis verstrekt en gratis gerepareerd of vervangen. De werking van PBM’s is mede afhankelijk van de staat waarin het verkeerd. Ze moeten goed worden onderhouden en schade dient gemeld te worden. Bij onherstelbare schade dienen PBM’s vervangen te worden.

Het bovenstaande is een weergave van hoe SERIS omgaat met het gebruik van PBM’s. Omdat wij willen dat al onze medewerkers na het werk weer gezond en wel thuiskomen, is het gebruik van PBM’s niet vrijblijvend. Dit beperkt zich niet tot alleen tot onze eigen medewerkers. Medewerkers worden altijd aangemoedigd om gevaarlijke situaties en gevaarlijk gedrag te melden. Dit kan aan de eigen leidinggevende, maar ook aan onze vertrouwenspersoon. Binnen de organisatie van onze opdrachtgever dienen onze medewerkers zaken te melden conform de met de opdrachtgever afgesproken procedure. Maar in geval van een direct risico zullen onze medewerkers niet schromen om direct actie te ondernemen, waarin ze zich gesteund voelen door de werkgever. SERIS neemt veiligheid altijd serieus. U ook?